สา, ปอสา

สา หรือปอสา ชื่อสามัญ Paper mulberry ชื่อทางพฤกษศาสตร์ Broussonetiapapyrifera (L.) L’Herit วงศ์ MORACEAE มีแหล่งกำเนิดและการกระจายพันธุ์จากประเทศจีน และญี่ปุ่นปอสาจึงเป็นไม้ต้นพื้นเมืองในแถบจีนและญี่ปุ่น และเป็นพืชในวงศ์เดียวกับต้นหม่อนที่นำใบมาใช้เลี้ยงไหม การเก็บเปลือกไม้จากต้นปอสาเพื่อนำไปใช้ทำกระดาษสา มักเก็บจากป่า และทำการลอกเปลือกลำต้นปอสาซึ่งมีอายุราว 6-12 เดือน ลำต้นปอสามีเส้นผ่านศูนย์กลางราว 3-5 เซนติเมตร โดยอาจใช้วิธีลอกสด ต้ม ย่าง ทุบ หรือขูดก็ได้ จากนั้นจะลอกเอาแต่เปลือกชั้นในมาคัดคุณภาพ ตัด แล้วแช่น้ำค้างคืน ต้มกับด่างฟอกขาว ตีป่น และย้อมสี ในการทำกระดาษสาจะใช้เส้นใยที่ตีป่นแล้ว นำมาลอยในน้ำ ทิ้งให้ตกตะกอนเป็นแผ่นบางๆบนตะแกรง เขย่าและช้อนตะแกรงขึ้น แล้วนำตะแกรงไปตากแดดหรือใส่ในตู้อบ เมื่อแห้งแล้วจะลอกกระดาษออกจากตะแกรงได้เป็นแผ่นและนำกระดาษสามาเป็นส่วนประกอบในการทำร่ม

ขนาด

ไม้ยืนต้น เปลือกสีน้ำตาล